گاز نیتروژن یا ازت (Nitrogen) یک عنصر شیمیایی در جدول تناوبی است که نشان شیمیایی آن N و عدد اتمی آن ۷ است. نیتروژن معمولاً به صورت یک گاز، نافلز، دو اتمی بی اثر، بی‌رنگ، بی‌مزه و بی‌بو است که ۷۸٪ جو زمین را دربر گرفته و عنصر اصلی در بافت‌های زنده است.
این گاز در دمای اتاق و فشار جوی یک گاز بی‌رنگ، بی‌بو و بی‌مزه است. این گاز در شرایط استاندارد (دمای اتاق و فشار جوی) بسیار پایدار و بی‌اثر است و به راحتی با سایر عناصر واکنش نمی‌دهد.
N2 در طبیعت به صورت گاز در جو زمین و در ترکیب با سایر عناصر در مواد معدنی یافت می‌شود. این گاز همچنین در ساختار DNA و پروتئین‌های موجودات زنده وجود دارد.
کاربرد
این گاز کاربردهای گسترده‌ای در صنایع مختلف دارد. از جمله کاربردهای این گاز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تولید مواد غذایی و نوشیدنی‌ها
تولید کود و سایر محصولات کشاورزی
تولید مواد منفجره
تولید مواد پلاستیکی و پلیمری
تولید مواد آرایشی و بهداشتی
تولید مواد دارویی
تولید مواد عایق
تولید مواد رنگی
تولید مواد ضد آتش
تولید گاز N2 معمولاً از طریق تقطیر جزء به جزء هوای مایع انجام می‌شود. این فرایند در دو مرحله انجام می‌شود. در مرحله اول، هوای فشرده شده در یک برج تقطیر جزء به جزء متراکم می‌شود و اکسیژن، نیتروژن و سایر گازهای موجود در هوا از یکدیگر جدا می‌شوند. در مرحله دوم، نیتروژن خالص از این مخلوط جدا شده و به صورت گاز یا مایع عرضه می‌شود.
گاز N2 یک گاز بی‌خطر و غیرسمی است. با این حال، در صورت استنشاق مقادیر زیاد این گاز ممکن است مشکلات تنفسی ایجاد شود. همچنین، نیتروژن مایع بسیار سرد است و می‌تواند باعث سوختگی شدید شود.
ویژگی های فیزیکی
عدد اتمی: 7
جرم اتمی: 14.00674
نقطه ذوب: 210.0- درجه سانتیگراد
نقطه جوش: 195.7- درجه سانتیگراد
چگالی: 1.2506 گرم بر لیتر
مولکول: N2
رنگ: بی‌رنگ
بو: بی‌بو
مزه: بی‌مزه
حالت استاندارد: گاز
ویژگی های شیمیایی
کلاس شیمیایی: غیرفلز
ظرفیت الکترونگاتیوی: 3.04
حالت اکسیداسیون: -3، -2، +1، +2، +3، +4، +5
واکنش پذیری: در دمای اتاق و فشار جوی، این گاز یک گاز بی‌اثر است و به راحتی با سایر عناصر واکنش نمی‌دهد. با این حال، در دماهای بالا و یا در حضور کاتالیزورها، این گاز می‌تواند با سایر عناصر واکنش دهد و ترکیبات مختلفی را تشکیل دهد.
N2 فراوان‌ترین عنصر در جو زمین است و حدود ۷۸ درصد از جو را تشکیل می‌دهد. این عنصر همچنین در ترکیب با سایر عناصر در مواد معدنی یافت می‌شود.
منابع طبیعی
منابع طبیعی نیتروژن عبارتند از:
جو زمین: فراوان‌ترین عنصر در جو زمین است و حدود ۷۸ درصد از جو را تشکیل می‌دهد.
مواد معدنی: همچنین در ترکیب با سایر عناصر در مواد معدنی یافت می‌شود. از جمله این مواد معدنی می‌توان به نیترات، اوره و آمونیاک اشاره کرد.
گیاهان و حیوانات: یک ماده مغذی ضروری برای گیاهان و حیوانات است. این عنصر در ساختار DNA و پروتئین‌های موجودات زنده وجود دارد.
منابع صنعتی
منابع صنعتی نیتروژن عبارتند از:
تقطیر جزء به جزء هوای مایع: این روش متداول‌ترین روش تولید نیتروژن صنعتی است. در این روش، هوای فشرده شده در یک برج تقطیر جزء به جزء متراکم می‌شود و اکسیژن، N2 و سایر گازهای موجود در هوا از یکدیگر جدا می‌شوند.
فرایندهای زیستی: در این روش، از باکتری‌های تجزیه‌کننده N2 برای تولید نیتروژن استفاده می‌شود.
تولید
تولید N2 معمولاً از طریق تقطیر جزء به جزء هوای مایع انجام می‌شود. این فرایند در دو مرحله انجام می‌شود. در مرحله اول، هوای فشرده شده در یک برج تقطیر جزء به جزء متراکم می‌شود و اکسیژن، نیتروژن و سایر گازهای موجود در هوا از یکدیگر جدا می‌شوند. در مرحله دوم، نیتروژن خالص از این مخلوط جدا شده و به صورت گاز یا مایع عرضه می‌شود.
خطرات استنشاق
نیتروژن یک گاز بی‌رنگ، بی‌بو و بی‌مزه است. این گاز در شرایط استاندارد (دمای اتاق و فشار جوی) بسیار پایدار و بی‌اثر است و به راحتی با سایر عناصر واکنش نمی‌دهد.
با این حال، در صورت استنشاق مقادیر زیاد این گاز، این گاز می‌تواند باعث خفگی شود. دلیل این امر این است که نیتروژن در خون جایگزین اکسیژن می‌شود. در نتیجه، بدن به اندازه کافی اکسیژن دریافت نمی‌کند و این امر می‌تواند منجر به آسیب به مغز و سایر اندام‌ها شود.
علائم خفگی با نیتروژن عبارتند از:
سرگیجه
گیجی
تنگی نفس
حالت تهوع
استفراغ
بی‌هوشی
در صورت استنشاق مقادیر زیاد N2، باید بلافاصله فرد را به هوای آزاد منتقل کرد. همچنین، باید تنفس مصنوعی انجام داد تا اکسیژن به بدن برسد.
فرایندهای زیستی نیز می‌توانند برای تولید N2 استفاده شوند. در این روش، از باکتری‌های تجزیه‌کننده نیتروژن برای تولید نیتروژن استفاده می‌شود. این باکتری‌ها می‌توانند این گاز را از هوا یا از مواد آلی گرفته و به نیترات تبدیل کنند.
تهیه و تامین
جهت خرید گازهای خالص مانند نیتروژن،اکسیژن،آرگون،هلیوم و کربن دی اکسید با سپهر گاز کاویان تماس بگیرید.
02146837950
02146835980
